Wyjątkowo materiał tekstowy, żeby można go było uzupełniać i przeglądać na wyrywki. Nie będę tutaj omawiał całego słownika fotograficznego, ale przede wszystkim te zwroty, które często padają podczas szkolenia lub regularnie są używane podczas rozmów o fotografii. Ta podstrona będzie mocno rozbudowywana w najbliższym czasie.
Ogólne
Beauty – zdjęcia twarzy, skupione na pokazaniu makijażu/stylizacji, a nie tego, jak w rzeczywistości wygląda pozująca osoba (w przeciwieństwie do portretu). Beauty zazwyczaj są robione z dużą głębią ostrości, z bardzo starannie przygotowaną modelką (fryzura, makijaż, stylizacja). W moim portfolio jest osobny dział beauty, więc możesz zobaczyć tam przykłady.
Bliki to specyficzne plamy na zdjęciach, jednak w przypadku fotografii studyjnej, zazwyczaj mówi się o “blikach w oczach”. Najczęściej takim blikiem jest główna lampa. Dlatego modyfikatory oktagonalne są chętniej stosowane niż prostokątne – bo ich odbicie lepiej wygląda w oku. Bliki z lamp w oczach modelki, są bardzo ważne na zdjęciach studyjnych, bo zazwyczaj to jedyne, co się się tak mocno odbija. Oczy bez blików najczęściej wyglądają dużo gorzej, a ponieważ to pierwsza rzecz na jaką oglądający zwraca uwagę, to całe zdjęcie na tym traci.
Bokeh – To ten rozmyty obszar znajdujący się poza głębią ostrości. Jego wygląd w dużej mierze zależy od kształtu przysłony – czym więcej listków, a więc czym bardziej okrągły otwór, tym większe szanse na ładny bokeh (i na to, że będą go tworzyły ładne kółka, zamiast wielokątów). Ale zamiast sprawdzać specyfikację obiektywu, zdecydowanie lepiej jest zobaczyć przykładowe zdjęcia z niego, żeby zobaczyć jak faktycznie wyglądają, bo same listki przysłony to nie wszystko. Niektórzy wybierają konkretny model obiektywu, właście ze względu na to jaki ma bokeh. Np. w fotografii portretowej , gdzie rozmycia tła potrafią być bardzo duże, przywiązuje się ogromną wagę do wyglądu bokehu.
Crop – Jeśli aparat nie jest pełnoklatkowy, tylko ma mniejsza matrycę, to jego zdjęcia będą „przybliżone”. Będą wycinkiem tego, co powstałoby po podpięciu takiego samego obiektywu do pełnej klatki (zdjęcie będzie miało tylko środek kadru, więc w efekcie obraz jest przybliżany). Dlatego crop może oznaczać po prostu aparat z matrycą APS-C, micro 4/3 itd – bo ich matryce stanowią tylko wycinek matrycy pełnoklatkowej. Ten temat wyjaśniam w filmie pt. „Co to jest APS-C, pełna klatka itd. Dlaczego fizyczny rozmiar matrycy jest ważny i co z niego wynika”. Jeśli aparat pełnoklatkowy w trybie video będzie korzystał tylko z kawałka matrycy, to też będzie się mówiło o cropie, tyle że w wideo. Crop x1,5 oznacza, że obiektyw 50 mm da kąt widzenia tak,i jaki na pełnej klatce miało by 75 mm. Bo 1,5 x 50 = 75.
Colorchecker – wzornik wyglądający trochę jak paleta do makijażu. Fotografuje się go w tym samym świetle, w jakim odbywa się sesja zdjęciowa i na jego podstawie można wygenerować profil aparatu. Dzięki temu kolory będą zbliżone do rzeczywistych i fotografie z różnych aparatów będą wyglądały, jakby pochodziły z jednego.
Eye-Fi – karta pamięci z wbudowaną kartą wifi. Dzięki niej można wysyłać zdjęcia bezprzewodowo, np. na komputer, tablet lub telefon, nawet jeśli aparat nie ma wbudowanej żadnej łączności bezprzewodowej. Wysyłanie RAWów w ten sposób jest bardzo powolne.
Front focus i back focus – jeśli autofocus w lustrzance nie trafia tam gdzie powinien i na zdjęciach ostrość ustawiona jest zawsze za blisko lub za daleko, to mamy do czynienia właście z front lub back focusem. Zazwyczaj da się go skorygować albo w serwisie, albo przez specjalną funkcję w aparacie, zwłaszcza jeśli jest to model bardziej zaawansowany. Kilka lat temu Sigma wydała specjalną przystawkę którą po podłączeniu do komputera można samemu korygować tę wadę. Na szczęście w bezlusterkowcach takie głupie problemy już nie istnieją.
Głębia ostrości to obszar, który jest na zdjęciu ostry. To co zaczyna być rozmyte, nazywamy bokechem, albo po prostu obszarem poza głębią ostrości. Płytka głębia to taka, w której niewielki obszar jest ostry, np. oczy modelki, a już włosy są kompletnie rozmyte. Głębia ostrości zależy też od przysłony – czym bardziej otwarta, a więc czym mniejsza liczba przysłony, tym mniejsza głębia ostrości (czyli na F1,4 głębia ostrości jest o wiele mniejsza niż na F/2,8). Zależy to też od odległości od obiektu – czym mniejszy dystans, tym mniejsza głębia. Mówi się też, że głębia ostrości zależy od fizycznej wielkości matrycy, ale wynika to z tego, że na większej matrycy używa się dłuższych ogniskowych, do uzyskania takiego samego kąta jak na mniejszej matrycy i w rzeczywistości głębia wynika z ogniskowej, a nie z wielkości matrycy. Więcej o tym mówię w osobnym filmie. Aczkolwiek to prawda, że na dużej matrycy, można zrobić zdjęcia z tak płytką głębią ostrości, że na mniejszej matrycy nie dało by się ich wykonać bez łączenia kilku zdjęć w jedno.
Plastyka – każdy rozumie to pojęcie po swojemu i poruszenie tego tematu może wywołać dyskusję ciągnącą się godzinami. Często plastyka odnosi się do płytkiej głębi ostrości.
Priorytet przysłony – tryb, który można wybrać w prawie każdym aparacie fotograficznym (w Nikonie oznaczony “A”, w Canonie “AV”). W tym trybie przysłona ma zawsze wartość jaką ustawi użytkownik, a aparat dostosowuje czas naświetlania. Dlatego to idealny tryb do sesji zdjęciowych w plenerze, gdy nie używa się światła błyskowego. W takich sesjach czas naświetlania nie ma żadnego znaczenia dla wyglądu zdjęć, a przysłona ma ogromne, więc musi być ustawiona zgodne tak jak fotograf chce.
Stabilizacja może być realizowana albo w obiektywie, albo w aparacie, a czasem w jednym i drugim jednocześnie. Dzięki niej są mniejsze szanse na zrobienie poruszonego zdjęcia i można używać dłuższych czasów naświetlania. Przydaje się to szczególnie w słabych warunkach oświetleniowych i na bardzo długich ogniskowych. Jednak przy fotografowaniu modelek z lampami reporterskimi, stabilizacja nie da właściwie żadnej przewagi, bo wtedy czas błysku jest ultra krótki – krótszy od czasu naświetlania – mówię o tym w filmie o parametrach robienia zdjęć. W plenerowych sesjach portretowych, stabilizacja może się czasem przydać. Dla mnie w fotografiach beauty i fashion nie ma znaczenia, czy mam stabilizację czy nie.
TFP – zazwyczaj tłumaczy się to na „time for pictures” lub „time for photos”, czyli czas za zdjęcia. W rzeczywistości jest to po prostu sesja barterowa, w której nikt nikomu nie płaci pieniędzmi, tylko właśnie czasem, poświęconym na zrobienie zdjęć. Modelka pozuje i dostaje za to zdjęcia, a fotograf nie musi płacić modelce za pozowanie. To samo tyczy się wizażu i stylizacji – każdy robi co do niego należy, w zamian za prawa do niekomercyjnego używania zdjęć. Jeśli fotograf kiedyś będzie chciał te zdjęcia sprzedać, to raczej wg. standardowej umowy TFP nie będzie miał do tego prawa. Więc jeśli znajdzie się klient, gotowy za te zdjęcia zapłacić, to fotograf ustali z każdym kto brał udział w sesji, czy zgadza się na sprzedaż zdjęć i ile dostanie za to zapłaty. Jednak zazwyczaj takie zdjęcia nigdy nie są dalej sprzedawane i służą tylko polepszeniu portfolio.
Studio
Beauty dish – modyfikator przypominający metalową miskę, dający bardziej kontrastowe i ostrzejsze światło niż softbox lub parasolka. W szkoleniu jest cały film poświęcony tylko beauty dishom.
Bowens – to firma, która robi m.in. lampy studyjne, ale ich mocowania, na którym montuje się modyfikatory, używa także mnóstwo innych producentów. Czyli jeśli jest sobie jakiś softbox, który w specyfikacji ma napisane mocowanie Bowens, to wcale nie znaczy, że ta firma go zrobiła, tylko że użyto mocowania kompatybilnego z lampami, które mają mocowanie “Bowens”. Więc jeśli w portalu aukcyjnym będzie coś nazwanego np. „Softbox 90 cm Bowens”, to są duże szanse, że wcale nie ta firma go zrobiła, tylko że mocowanie ma właśnie Bowensa. Tak się składa, że obecnie jest ono montowane niemal wszędzie. Lampa z mocowaniem Profoto nie będzie kompatybilna z modyfikatorami używającymi mocowania Bowens i odwrotnie (chyba że po użyciu specjalnego adaptera).
Cyklorama – miejsce w dobrych studiach fotograficznych, gdzie podłoga płynnie przechodzi w ścianę. Używa się tego głównie do zdjęć fashion zamiast standardowego tła.
Grid – to specjalna krata zakładana na modyfikator – najczęściej na softbox, ale nie tylko. Plaster miodu z beauty disha to odmiana grida (pełna nazwa to honeycomb grid). Grid sprawia, że światło jest bardziej ukierunkowane i nie ucieka tak bardzo na boki. Przy okazji światło robi się ostrzejsze. Standardowe gridy są elastyczne, z materiału, montowane rzepami. Plastry miodu są metalowe, zatrzaskują się automatycznie po założeniu, ew. się je dokręca.
Modyfikator – element zakładany na lampę, który modyfikuje światło. Zazwyczaj zmiękcza je lub kierunkuje. Najpopularniejsze modyfikatory to parasolki i softboxy, ale również czacze, beauty dishe, wrota itd. Poświęciłem temu tematowi cały film w szkoleniu.
Pełna klatka – oznacza aparat z fizycznym rozmiarem matrycy 36 x 24 mm. Taka matryca występuje w topowych modelach aparatów popularnych producentów – ja sam od bardzo dawna używam modeli pełnoklatkowych. Jednak np. Hasselblad stosuje średni format, a więc jeszcze większą matrycę.
Setup – w fotografii jeśli mówi się o setupie, to chodzi zazwyczaj o jedną z dwóch rzeczy. Pierwsza to setup sprzętowy, czyli jakim aparatem było robione zdjęcie i z jakim obiektywem. Druga to setup oświetleniowy, czyli jakie lampy i modyfikatory zostały użyte, w jakiej pozycji i odległości od fotografowanej osoby itd. Taki setup często przedstawia się w postaci schematu graficznego – w moim kursie używam także trójwymiarowych schematów.
Światło główne/key light – to światło, które ma największy wpływ na wygląd zdjęcia i zazwyczaj świeci najmocniej. Od niego zależy jak się będą rozkładały cienie. Np. czy cień z nosa będzie skierowany w dół, czy w bok – czy będzie ostry i bardzo kontrastowy, czy miękki, ledwo widoczny itd.
Światło kontrowe lub inaczej kontra albo rim light. To lampa, która świeci np. w modelkę nieco od tyłu, tak, że jej kontur jest jaśniejszy (bez kontry często byłby ciemniejszy). Dzięki temu można stworzyć poczucie większej trójwymiarowości, a czasem przy okazji pokazać szczegóły, które normalnie byłyby niewidoczne – np. kontra wycelowana w czarną fryzurę. Światło kontrowe czasem jest delikatne, a czasem bardzo mocne. Np. mocno plastikowe zdjęcia rozebranych dziewczyn, często są kontrowane tak mocno, jak to tylko możliwe. Jako kontr często używa się stripów, czyli wąskich softboxów.
Światło pilotujące lub modelujące – mówi się tak na dodatkowe źródło światła, które jest w lampach studyjnych. One poza żarnikiem odpowiedzialnym za błyskanie, mają też coś, co świeci cały czas. Może to być halogen, albo np. dioda. Dzięki temu łatwiej jest wycelować lampę i autofocus ma ułatwioną robotę. Światło pilotujące można wyłączyć, często można też regulować jak mocno ma świecić. Może też gasnąć po każdym błysku i zaświecać się ponownie gdy lampa jest gotowa do kolejnego zdjęcia, dzięki temu wiadomo jeśli dana lampa wciąż się ładuje do kolejnego błysku.
Światło wypełniające – ma sprawić, by cienie nie były takie ciemne i ostre. Ja najczęściej używam do tego celu parasolki transparentnej, położonej na ziemi, by wypełniła mi jedynie cienie na szyi modelki, a jak najmniej na twarzy. Natomiast w fotografii z miękkim oświetleniem, lampa wypełniająca może być np. za fotografem, w postaci gigantycznego parasola oświetlającego całą postać. Takie światło jest dużo słabsze od głównej lampy.
Strobing – to świecenie lampami, umieszczonymi poza aparatem, zazwyczaj na statywach. Chodzi o lampy reporterskie, bo studyjnych wiadomo, że na aparacie się nie montuje. Strobing jest bardzo popularny, bo można zacząć niewielkim kosztem. W dodatku sprzęt do niego jest lekki i bardzo mobilny. Nie dość że lampy ważą tyle co nic, to można do nich używać wyjątkowo lekkich i tanich statywów, a więc niemal same zalety. Wadą jest przede wszystkim niewielka moc – mocna lampa reporterska odpowiada lampie studyjnej poniżej 80 Ws, czyli 10-razy słabszej, niż tej której ja używam jako światła głównego.
Softbox to jeden z najpopularniejszych modyfikatorów, występujący w różnych rozmiarach i kształtach. W fotografowaniu ludzi najpopularniejsze są oktagonalne i prostokątne, 60 – 150 cm.
